Μένει στο σκοτάδι μείωση έως 30%

Φθηνότεροι κατά τουλάχιστον 30% θα μπορούσαν να ήταν οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ, τους οποίους τα ελληνικά νοικοκυριά ακριβοπληρώνουν λόγω των πολλών χρεώσεων, φόρων και τελών.

Η «Οικονομία» του «Εθνους της Κυριακής» επιδιώκει να ρίξει «φως» στα κόστη που καταβάλλουν οι καταναλωτές, τα οποία μάλιστα, αν και καταγράφονται στα έντυπα της ΔΕΗ, εντούτοις είναι άγνωστα και δυσδιάκριτα για τη συντριπτική πλειοψηφία των πελατών της επιχείρησης. Σειρά στρεβλώσεων
στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας που προκαλούνται από τη δεσπόζουσα θέση της κρατικής επιχείρησης και την απροθυμία λήψης αποφάσεων για το άνοιγμα της αγοράς και τη δημιουργία ανταγωνισμού, πολλοί φόροι, καθώς και άσχετα με τον ηλεκτρισμό τέλη έχουν ως αποτέλεσμα οι λογαριασμοί να επιβαρύνονται κατά 60 με 65% από χρεώσεις, φόρους κ.λπ.
Αλλωστε, είναι χαρακτηριστική και η τελευταία επισήμανση του προέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Νίκου Βασιλάκου, ο οποίος κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Βουλή είχε πει πως «δεν πρόκειται για λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ, αλλά πρακτορείου που μαζεύει τα πάντα...».

Η ΡΑΕ, δε, από τον Νοέμβριο του 2011 είχε κάνει λόγο για «παγκόσμια πρωτοτυπία», καθώς ένα προϊόν επιβαρύνεται με τρεις ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Είχε, επίσης, γνωμοδοτήσει στην κυβέρνηση την κατάργηση του ΕΦΚ φυσικού αερίου, καθώς έτσι οι καταναλωτές ουσιαστικά επιδοτούσαν τις εισαγωγές ρεύματος έναντι της παραγωγής.
Για να γίνουν όμως όλα τα παραπάνω αντιληπτά, η «Οικονομία» παρουσιάζει έναν εκκαθαριστικό λογαριασμό ρεύματος της ΔΕΗ τετραμηνιαίας κατανάλωσης ηλεκτρισμού.
Το συγκεκριμένο νοικοκυριό μένει σε διαμέρισμα 70 τετραγωνικών μέτρων και έκαψε... 1.304 κιλοβατώρες.
Ο λογαριασμός αναλύεται ως εξής:
Χρέωση προμήθειας ρεύματος
Στο συγκεκριμένο παράδειγμα αντιστοιχεί στο 43,7% του συνολικού ποσού. Το μέσο πανελλαδικό ποσοστό είναι στο 35%. Το ποσό αυτό αφορά στη χρέωση της καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει μία οικογένεια. Είναι δηλαδή η αξία των κιλοβατωρών για τον φωτισμό, το μαγείρεμα, τις ηλεκτρικές συσκευές κ.λπ. που χρησιμοποίησε η οικογένεια στη διάρκεια του τετραμήνου.
Αυτό το τμήμα του λογαριασμού αλλιώς λέγεται το «ανταγωνιστικό» σκέλος ή «ανταγωνιστικές χρεώσεις».
Ρυθμιζόμενες χρεώσεις
Στην εν λόγω περίπτωση αντιστοιχούν στο 26,6% της συνολικής αξίας.
Το μέσο ποσοστό από το σύνολο των λογαριασμών είναι γύρω στο 30%. Αυτές οι χρεώσεις αποφασίζονται από την κυβέρνηση και τη ΡΑΕ. Περιλαμβάνουν:
• Τη Χρέωση Χρήσης του Συστήματος Μεταφοράς, την οποία όμως υποχρεωτικά πληρώνουν και οι καταναλωτές της υπόλοιπης Ε.Ε., για την κάλυψη δαπανών για τη συντήρηση, τη λειτουργία και την ανάπτυξη του δικτύου.
• Τη Χρέωση Χρήσης του Συστήματος Διανομής. Πρόκειται για ποσό που πηγαίνει για την κάλυψη των δαπανών χρήσης, συντήρησης, λειτουργίας και ανάπτυξης του δικτύου μέσης και χαμηλής τάσης ρεύματος.
• Τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας.
• Το ΕΤΜΕΑΡ -Ειδικό Τιμολόγιο Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων.
Το άθροισμα των ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ αντιστοιχούν ακόμη και στο 11% με 17% της συνολικής αξίας ενός λογαριασμού. Ολες επίσης οι προανα­φε­ρόμενες χρεώσεις υπολογίζονται με βάση μιας μοναδιαίας χρέωσης που πολλαπλασιάζεται με τις κιλοβατώρες κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Βέβαια, στις χρεώσεις του συστήματος μεταφοράς και δικτύου μπαίνουν στους υπολογισμούς και άλλοι συντελεστές, όπως η συμφωνημένη ισχύς, μοναδιαία πάγια χρέωση κ.λπ.
Φόροι και τέλη
Αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στο 35% του συνολικού ποσού που πληρώνει ο καταναλωτής μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ και πρόκειται για:
• Το Ειδικό Τέλος 5 επί τοις χιλίοις.
• Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, ο οποίος επεβλήθει με νομοθετική ρύθμιση το 2010 σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Πολλαπλασιάζεται με τις κιλοβατώρες ρεύματος.
• Ο ΦΠΑ 13%. Είναι ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας που επιβαρύνει το τελικό ποσό των λογαριασμών.
Ο ΦΠΑ ήταν χαμηλότερος στο 9%.
• Οι Χρεώσεις Δήμων. Πρόκειται για τα δημοτικά τέλη, τέλη φωτισμού και Τέλος Ακίνητης Περιουσίας, ποσά για τα οποία η ΔΕΗ απλώς παίζει τον ρόλο του «εισπράκτορα».
• Η Χρέωση ΝΕΡΙΤ. Το ερώτημα που τίθεται από όλους τους καταναλωτές είναι αν αυτές όλες οι χρεώσεις, φόροι και τέλη θα μπορούσαν να μην επιβαρύνουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με έρευνα της «Οικονομίας», στο σκέλος του λογαριασμού που αφορά την «Προμήθεια Ηλεκτρικής Ενέργειας» ή αλλιώς στις αποκαλούμενες κι ως «Ανταγωνιστικές Χρεώσεις» και τις «Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις» υπάρχουν ποσά που θα μπορούσαν να μειωθούν.
Για παράδειγμα, σε αυτό το ποσό η ΔΕΗ συμπεριλαμβάνει κόστη όπως ο Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους, ο οποίος έχει καταργηθεί. Αυτός είχε καθιερωθεί λόγω οδηγιών της Ε.Ε. για να μπορούν οι ιδιωτικές μονάδες παραγωγής από φυσικό αέριο, να ανταγωνιστούν τις μονάδες παραγωγής της ΔΕΗ. Βέβαια, η κρατική επιχείρηση έχει φθηνές λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες, καθώς διατηρεί το μονοπώλιο στην πρόσβαση της χαμηλού κόστους ενέργεια.
Ο ΜΑΜΚ πληρωνόταν από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι πάλι η ΔΕΗ, καθώς έχει την κυρίαρχη θέση.
Ο ΜΑΜΚ καταργήθηκε και, σύμφωνα με υπολογισμούς, με τον τρόπο αυτόν μειώθηκε το κόστος της κατά 10%.
Αυτό θα μπορούσε ήδη να έχει περάσει στους λογαριασμούς.
Μία δεύτερη χρέωση που υπολογίζει πάλι στο ανταγωνιστικό σκέλος η ΔΕΗ είναι τα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ). Το μεγαλύτερο μέρος το εισέπρατταν οι πολυάριθμες μονάδες της ΔΕΗ έναντι των έξι ιδιωτικών.
Τα ΑΔΙ δίνονταν για να μπορούν όλοι οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να δίνουν ανά πάσα στιγμή ρεύμα. Η ΔΕΗ, όμως, επειδή και πάλι έχει ουσιαστικά δεσπόζουσα θέση στην αγορά προμήθειας, διαμαρτυρόταν πως επιβαρύνεται, παρότι τα εισέπραττε από την παραγωγή της.
Τα ΑΔΙ μειώθηκαν βάσει ενός νέου μηχανισμού, στα 228 εκατ. έναντι 570 εκατ. ευρώ. Και από το νέο ποσό, αν και η ΔΕΗ εισπράττει τα περισσότερα, το κόστος της επιχείρησης μειώθηκε, αφού, όπως προαναφέρθηκε, ως κυρίαρχος προμηθευτής τα πλήρωνε.
Οι ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ζημιώνονται, καθώς ούτως ή άλλως τα περιθώρια ανταγωνισμού δεν υπάρχουν αλλά οι μειώσεις δεν περνούν ακόμη στην κατανάλωση.
Υπολογίζεται ότι κι από αυτή την εξέλιξη η ΔΕΗ θα πρέπει να ρίξει την τιμή κατά επίσης 10%. Πέρα από τα προαναφερόμενα, σύμφωνα με πληροφορίες η ΔΕΗ, όπως αποδεικνύει μελέτη της Ernest n Young που έκανε για λογαριασμό της ΡΑΕ, έχει περιθώρια να μειώσει το κόστος της κατά επιπλέον 400 με 450 εκατ. ευρώ. Αρα υπάρχει τεράστιο πεδίο για νέα μείωση των τιμολογίων.
Αλλά και στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις δύο θα μπορούσαν με αποφάσεις της κυβέρνησης να μειωθούν.
Για παράδειγμα, στη χρέωση των ΥΚΩ το μεγαλύτερο μέρος κατευθύνεται για την κάλυψη των ντιζελοκίνητων μονάδων της ΔΕΗ στα νησιά.
Τα ΥΚΩ επιβαρύνουν κατά 1 δισ. ευρώ όλους τους καταναλωτές. Αν γινόταν μόνο η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, τότε θα υπήρχε ένα όφελος της τάξης των 400 εκατ. ευρώ. Το όφελος στους λογαριασμούς ρεύματος θα ήταν άλλο ένα ποσοστό της τάξης του 10%.
Το ΕΤΜΕΑΡ αυξήθηκε με ιλιγγιώδεις ταχύτητες τα τελευταία χρόνια, λόγω αποφάσεων των προηγούμενων κυβερνήσεων να επιδοτήσει με υψηλές τιμές και χωρίς κανένα όριο ισχύος τις ΑΠΕ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει αλόγιστη ανάπτυξη των κυρίως των φωτοβολταϊκών και, αν και η τεχνολογία κατασκευής των υλικών είχε προοδεύσει με χαμηλότερου κόστους υλικά, οι παραγωγοί από ΑΠΕ αμείβονται με τιμές υπερβολικά υψηλές. Ετσι, από ένα σημείο και μετά ο Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ) έφτασε να έχει ελλειμματικό ταμείο και να μην μπορεί να πληρώνει τις ΑΠΕ.
Για να καλυφθεί η «μαύρη τρύπα» αυξήθηκε δραματικά το τέλος (ΕΤΜΕΑΡ).
Οι τιμές «κουρεύτηκαν», αλλά ο ρυθμός κάλυψης του ελλείμματος κινείται με αργούς ρυθμούς. Φυσικά, τα δημοτικά τέλη και αυτό υπέρ της ΝΕΡΙΤ δεν θα έπρεπε να υπάρχει στους λογαριασμούς. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό και κυρίως με την είσπραξη του Ειδικού Τέλους Ακινήτων (νυν ΕΝΦΙΑ) μέχρι πρότινος από τη ΔΕΗ έχει εκτοξεύσει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εταιρεία στα 2 δισ. ευρώ. Ποσό το οποίο και επικαλείται η εταιρεία για να μη μειώσει τις τιμές ρεύματος.
1. ΤΟ «ΛΕΞΙΚΟ»
• ΥΚΩ: Το «ταμείο» για τη χρηματοδότηση των δαπανών ηλεκτροδότησης των νησιών που δεν είναι διασυνδεδεμένα με καλώδια από την ηπειρωτική χώρα, των ελαφρύνσεων στους πολύτεκνους και τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.
• ΕΤΜΕΑΡ: Το «ταμείο» για την επιδότηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές σε μία προσπάθεια να μειωθεί η περιβαλλοντική μόλυνση από τη χρήση των συμβατικών καυσίμων στην παραγωγή ρεύματος.
• Ειδικό Τέλος 5 επί τοις χιλίοις: Πάει υπέρ των τελωνειακών υπαλλήλων.
• Σύστημα μεταφοράς: Το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τις μονάδες παραγωγής μέσω των γραμμών υψηλής τάσης.
• Συστήματος Διανομής: Το δίκτυο μέσης και χαμηλής τάσης ρεύματος. Μέσα από αυτές τις γραμμές διανέμεται το ρεύμα σε σπίτια και επιχειρήσεις.
2. ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ
• Οι λογαριασμοί ρεύματος περιλαμβάνουν τρεις Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης, εκ των οποίων μόνο ο ένας, ο ΕΦΚ, είναι φανερός, ενώ οι άλλοι δύο του φυσικού αερίου και του ντίζελ κίνησης, που επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής ρεύματος, είναι κρυμμένοι στο ποσό που αφορά καθαρά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
• Τα ΥΚΩ επιβαρύνουν κατά 1 δισ. ευρώ όλους τους καταναλωτές. Αν γινόταν μόνο η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, με υποθαλάσσιο καλώδιο και σταματούσε η καθημερινή λειτουργία των μονάδων της ΔΕΗ στο νησί, τότε θα υπήρχε ένα όφελος της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, ενώ το έργο θα είχε αποσβεστεί σε μόλις 2,5 χρόνια από τις ΥΚΩ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ
ckolonas@pegasus.gr