Τρία ρέματα πνίγουν εδώ και δεκαετίες τη Δυτική Αττική

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ

Στο ίδιο έργο θεατές επί δεκαετίες τώρα με τις πλημμύρες στη Δυτική Αττική... Από τη δραματική ημέρα της 6 Νοεμβρίου 1961, όταν χάθηκαν 40 άνθρωποι στο Iλιον, τον Νοέμβριο 1977 με την απώλεια άλλων 25 ζωών, μέχρι τη μεγάλη νεροποντή πριν από είκοσι χρόνια, τα ρέματα Φλέβας - Εσχατιάς, Νέστου και το Χαϊδαρόρεμα που κατεβαίνουν από την Πάρνηθα «πνίγουν» τις δυτικές περιοχές της πρωτεύουσας. Το σκηνικό επαναλήφθηκε την περασμένη Παρασκευή.

Εκτός από τα τρία αυτά ρέματα υπάρχουν, 6-7 μικρότερα, τα οποία κατεβαίνουν από το όρος Αιγάλεω, συναντιούνται και καταλήγουν στον Κηφισό. Σήμερα, είναι θαμμένα κάτω από τους δρόμους που διατρέχουν το Ιλιον.

Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις των τελευταίων χρόνων αποτελούν τον βασικό παράγοντα της πλημμύρας στη Δυτική Αττική, με την εκτεταμένη τσιμεντοποίηση και ασφαλτόστρωση να έχουν ελαχιστοποιήσει τη διήθηση του νερού στο έδαφος, επισημαίνει στο «Εθνος» ο καθηγητής Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευθύμιος Λέκκας. Συνετέλεσε και το ιδιαίτερο φυσικό φαινόμενο της έντονης βροχόπτωσης.

Οι ξαφνικές, δυνατές και εντοπισμένες γεωγραφικά πλημμύρες (flash floods) είναι συχνές στον ελλαδικό χώρο, εξηγεί.

Η καταιγίδα της περασμένης Παρασκευής ξεκίνησε στο Λεκανοπέδιο γύρω στις 12.30-13.00, με ιδιαίτερα υψηλή ένταση στη Δυτική Αθήνα, από το βόρειο τμήμα της (Aνω Λιόσια, Μενίδι) μέχρι και το νότιο (Νίκαια, Πειραιάς).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της επιστημονικής ομάδας του κ. Λέκκα, τα μεγάλα προβλήματα εντοπίστηκαν κυρίως σε Iλιον (Λεωφόρος Α. Παπανδρέου, οδοί Φλέβας και Αλαμάνας, Λεωφόρος Φυλής, περιοχή Μπίμπιζα, Λεωφόρος Πριάμου, Λεωφόρος Θηβών, Πατρόκλου), Νίκαια /Κορυδαλλό (οδοί Βαλαωρίτου και Θερμοπυλών), δευτερευόντως σε Αχαρνές (οδός Παγκάλου) και ακολουθούν Αγιοι Ανάργυροι (Λεωφόρος Δημοκρατίας, περιοχή Μπίμπιζα), Περιστέρι (Λ. Αθηνών, περιοχή Μπουρναζίου, Θηβών και Σουλίου, Θηβών και Πελασγίας), Νέα Φιλαδέλφεια (περιοχή Ρενό), Πειραιάς.

 
Το πρόβλημα

Οι πλημμύρες είναι ένα φυσικό φαινόμενο και ακόμα αν είχαμε αφήσει ανοιχτά τα ρέματα, θα είχαμε υπερχειλίσεις, τονίζει ο Μιχάλης Διακάκης, μέλος της ερευνητικής ομάδας, διδάκτωρ στο τμήμα Γεωλογίας, ειδικός σε θέματα πλημμυρών.

• «Είναι σαφές όμως ότι έχουν ενταθεί από την εκτεταμένη αστικοποίηση του Λεκανοπεδίου. Επίσης, η μείωση της διατομής των ρεμάτων έχει παίξει αρνητικό ρόλο στη δυνατότητα που έχουν να αποστραγγίζουν τα νερά που κατεβαίνουν από τους ορεινούς όγκους της Πάρνηθας και του Αιγάλεω...».

Σε μία προφητική μελέτη της ερευνητικής ομάδας, η οποία παραδόθηκε στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Δυτικής Αθήνας το 2010, τονίζονταν οι επιπτώσεις από τις απρογραμμάτιστες και αιφνίδιες μειώσεις της παροχετευτικότητας των ρεμάτων, όπως και του Κηφισού.

Oπως επίσης από τη χωρίς προγραμματισμό ανάπτυξη μίας περιοχής ή τις αλλαγές χρήσεων γης μέσα στο αστικό περιβάλλον, παραδείγματος χάριν η δημιουργία μίας νέας κατοικίας, η μετακίνηση μίας κρίσιμης υπηρεσίας ή η συγκέντρωση πληθυσμού μέσα σε ζώνη αυξημένης επικινδυνότητας.



-Τι μπορεί να γίνει, ρωτάμε τον κ. Διακάκη.

Η πιο δύσκολη παρέμβαση είναι να δώσουμε χώρο στο ρέμα. Πρόκειται όμως για ουτοπική λύση και τώρα χρειάζεται να καταλαγιάσουμε τον κίνδυνο, απαντά. Απαιτείται συντήρηση και καθαρισμός των ρεμάτων, προστασία των κατασκευών, ενημέρωση από την Πολιτεία για τους πλημμυρικούς κινδύνους.

 Συντήρηση των πρανών των ρεμάτων που σε πολλά σημεία καταρρέουν, άνοιγμα της διατομής όπου είναι εφικτό. Ενταξη ρεμάτων σε δίκτυο ελεύθερων χώρων πρασίνου. Επανασχεδιασμός γεφυρών (όπως κατά μήκος του ρέματος Εσχατιάς), που σήμερα είναι υποδιαστασιολογημένες. Ενίσχυση δικτύου αποστράγγισης.

Στην οδό Θηβών να σχηματιστεί διάζωμα με φυτική κάλυψη με βάση το χώμα και τα πεζοδρόμια να αντικατασταθούν με περατά στο νερό υλικά.

Οι 14 καταστροφικές πλημμύρες από το 1930

Πολλές και καταστροφικές πλημμύρες καταγράφονται στη Δυτική Αττική από τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. Αλλοτε συνδέονται με υπερχειλίσεις συγκεκριμένων ρεμάτων άλλοτε με αστοχίες του δικτύου ομβρίων άλλοτε οφείλονται σε συνδυασμό των δύο.
Στη μελέτη της ερευνητικής ομάδας του καθηγητή Λέκκα καταγράφονται δεκατέσσερις φονικές πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή από τον Οκτώβριο του 1930.

Αναλυτικά:

• 26.10.1930: Καταστράφηκαν οικίες, πνίγηκαν οικόσιτα ζώα, καταστράφηκαν κτηνοτροφικές μονάδες. Πλημμύρισαν σπίτια σε Σεπόλια και Κολωνό.
• 6.11.1961: Κατέρρευσαν 400 οικίες, έμειναν άστεγες περισσότερες από 500 οικογένειες σε Μπουρνάζι, Ιλιον, Αγιο Φανούριο, Μυκονιάτικα. Πλημμύρισαν γύρω στα 4.000 σπίτια συνολικά στην Αττική.
• Ιανουάριος 1972: Πλημμύρες σε Δυτική Αθήνα.
• 2 Νοεμβρίου 1977: Παρασύρθηκαν δεκάδες οχήματα και πλημμύρισαν εκατοντάδες υπόγεια και σπίτια σε Περιστέρι, Ιλιον, Ανθούπολη, Πετρούπολη.
Στο Αιγάλεω οι χείμαρροι υπερχείλισαν σε 3 σημεία. Πλημμύρες σε σπίτια στο Δαφνί. Καταστροφή οδικού δικτύου στους οικισμούς Αγίου Νικολάου και Παλατιανής.
Το Αιγάλεω κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Σε ορισμένους δήμους καταστράφηκε το 15% των δρόμων. Οι ζημιές υπολογίστηκαν σε 150 εκατομμύρια δραχμές.
• 28.10.1978: Πλημμύρες σε υπόγεια και σπίτια σε Αγίους Αναργύρους.
• 7.10.1980: Πλημμύρισαν 13 καταστήματα και 18 οικίες σε Ιλιον, Πετρούπολη, Αγίους Αναργύρους, Ανθούπολη, Περιστέρι. Οι συνολικές ζημιές υπολογίστηκαν σε 1,25 εκατομμύριο δραχμές.
• 27.10.1980: Πλημμύρισαν υπόγεια, καταστήματα και οδικό δίκτυο σε Ιλιον, Καματερό.
• 27.10.1986: Πλημμύρες σε σπίτια, καταστήματα, καθιζήσεις σε Ιλιον, Περιστέρι.
• 12.11.1987: Πλημμύρισαν υπόγεια και υπερχείλισαν ρέματα σε Πετρούπολη, Περιστέρι, Ανω Λιόσια.
• 25.2.1988: Πλημμύρες σε σπίτια και καταστήματα σε Ιλιον, Περιστέρι, Πετρούπολη, Μπουρνάζι. Καθιζήσεις.
• 9.12.1989: Πλημμύρισαν οικίες, αποθήκες και υπόγεια σε Αγίους Αναργύρους. Προκλήθηκαν ζημιές στα δίκτυα ΟΤΕ και ΔΕΗ. Εγιναν καθιζήσεις.
• 21.10.1994: Παρασύρθηκαν αυτοκίνητα, καταστράφηκαν τμήματα του οδικού δικτύου γύρω από Ποδονίφτη, Κηφισό.
• 27.1.1996: Περιορισμένες επιπτώσεις στο οδικό δίκτυο και σε ορισμένα υπόγεια στη Δυτική Αττική.
• 8.7.2002: Πλημμύρισαν πολλά ισόγεια και υπόγεια οικιών και επιχειρήσεων κυρίως εκατέρωθεν του Κηφισού. Μεγάλα τμήματα του υδρογραφικού δικτύου κατέστησαν απροσπέλαστα ή έπαθαν ζημιές.

• Μανίνα Νικολοπούλου