Καμαρώνουν· αυτή είναι η λέξη...

Της Μαρίας Κατσουνάκη

Τα χαμόγελά τους δεν έχουν την ασκημένη φωτογένεια ανθρώπων που είναι εξοικειωμένοι με τη δημοσιότητα. Δεν χαμογελούν στον φακό, αλλά εκφράζουν ικανοποίηση, δικαίωση της προσπάθειας. Καμαρώνουν· αυτή είναι η λέξη.  Δυσεύρετο συναίσθημα στη σημερινή Ελλάδα του φόβου, της οργής, της βαθιάς μελαγχολίας και απογοήτευσης, της γεμάτης σκιές επόμενης μέρας. Και όμως. Ο Σπύρος Γιαννιώτης, ο Ελληνας παγκόσμιος πρωταθλητής στα 10 χλμ. ανοιχτής θάλασσας, κράτησε το χρυσό μετάλλιο με τη στιβαρότητα του ανθρώπου που αγωνίστηκε και κατέκτησε.   Το ίδιο και οι τέσσερις Ελληνες μαθητές (από την Καρδίτσα, τον Καρέα Αττικής, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά) που διακρίθηκαν στην 24η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Βιολογίας στη Βέρνη της Ελβετίας ή οι συνομήλικοί τους που συμμετείχαν και απέσπασαν μετάλλια στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φυσικής στην Κοπεγχάγη ή οι έφηβοι, επίσης, που βραβεύτηκαν πριν από έναν μήνα στην 30ή Βαλκανική Μαθηματική Ολυμπιάδα. Οι διακρίσεις τους είναι αποτέλεσμα εντατικής προσπάθειας, μόχθου, συστηματικής ενασχόλησης με ένα αντικείμενο που αγαπούν να διερευνούν, δοκιμάζοντας τα όριά τους, τις αντοχές τους, τις δυνάμεις τους, σωματικές και πνευματικές. Εχουμε ανάγκη τα πρόσωπά τους περισσότερο παρά ποτέ. Τη χαρά τους, την καθαρότητα του στόχου τους, την αδιαπραγμάτευτη σχέση τους με ό,τι αποκαλούμε επιθυμία. Οχι, δεν πρόκειται να εγκαταστήσουμε τα παιδιά αυτά σε ένα μυθοποιητικό σύμπαν. Η επιτυχία τους είναι δική τους υπόθεση και των καθηγητών, των προπονητών, του περιβάλλοντός τους. Ο δημόσιος έπαινος και η δημοσιότητα έπονται· αφορούν άλλες περιοχές, που δεν έχουν να προσφέρουν και πολλά πράγματα επί της ουσίας, εφόσον δεν μπορούν να συνεισφέρουν στη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος ή των συνθηκών του ελληνικού αθλητισμού. Μεμονωμένες είναι οι προσπάθειες· δεν εντάσσονται σε συλλογικότητες μεγαλύτερες από τη μικρή ομάδα. Οταν κάνουν δηλώσεις οι άνθρωποι αυτοί, ευχαριστούν συνήθως τους «οικείους» τους (ό,τι περιεχόμενο έχει για τον καθένα) και στη συνέχεια αναφέρονται μόνο σε αντιξοότητες. Στην περίπτωση των μαθητών που διακρίνονται, το Διαδίκτυο είναι πολύτιμος βοηθός στην αναζήτηση πληροφοριών ή στη δυνατότητα εξάσκησης. Η πρόσβαση στη γνώση είναι πλέον πολύπλευρη και πολυποίκιλη. Το ανακουφιστικό στις ειδήσεις παρόμοιων βραβεύσεων είναι τα ίδια τα πρόσωπα όπως αποτυπώνονται στις φωτογραφίες. Δεν ποζάρουν, δεν διεκδικούν ανταγωνιστικά περισσότερη δημοσιότητα με όποιο τίμημα. Δεν είναι επαγγελματίες της πολιτικής, δεν ενδιαφέρονται για την ψήφο του κοινού. Θα κρατήσουν, ενδεχομένως, τα δημοσιεύματα για ενθύμιο.  Αλλά ώς εκεί. Δεν διεκδικούν συνέχεια. Κι αυτό ακριβώς, το περιστασιακό, το φευγαλέο, που κρατάει για λίγα 24ωρα, είναι ένα σύντομο ράπισμα αισιοδοξίας, σε μια διαλυτική ατμόσφαιρα ματαιότητας. Μπορεί να επανέλθουν στην επικαιρότητα· ο αθλητής με μια νέα επίδοση· ο μαθητής με νέο μετάλλιο σε άλλη Ολυμπιάδα. Αλλά η δική τους ζωή δεν τρέφεται από τη δημοσιότητα. Ο πληθυσμός όσων διακρίνονται για κάποιο επίτευγμα αυξάνεται στην Ελλάδα των αντιξοοτήτων. Σε τομείς όπως η γνώση, η επιστήμη, ο πολιτισμός, η επιχειρηματικότητα, ο αθλητισμός, πολλοί νέοι διαπρέπουν, είτε εντός είτε εκτός της χώρας. Και αν η αξιοκρατία ήταν βασικό υλικό στη ραχοκοκαλιά του κράτους και της κοινωνίας, τότε οι άριστοι θα είχαν το προβάδισμα για να διαμορφώσουν την επόμενη μέρα. Τα πρόσωπά τους, η μόνη φωτεινή υπόσχεση για το μέλλον.