21/8/14

Γιατί το ΔΝΤ «πυροβολεί» τους οίκους αξιολόγησης

Καθυστερήσεις και αστοχίες στις αξιολογήσεις μπορούν να οδηγήσουν μια οικονομικά εύρωστη χώρα στη χρεοκοπία
Δημοσιεύθηκε: 21 Αυγούστου 2014, 12:55 , Τελευταία Ενημέρωση: 21/08/2014, 13:06 
sofokleousin.gr
 
Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν άμεσο αντίκτυπο στις ενέργειες των επενδυτών, δανειοληπτών, εκδοτών χρεωγράφων και κυβερνήσεων. Οι επιπτώσεις μάλιστα των αξιολογήσεων είναι τέτοιες που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και μια οικονομικά εύρωστη χώρα στη... χρεοκοπία. Γι' αυτόν τον λόγο άλλωστε και η Ευρωβουλή έχει καταρτίσει μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση της υπερβολικής εξάρτησης από τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας. Μπορεί όμως κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό;
 
 
Τα πεπραγμένα αποκαλύπτουν πώς μάλλον είναι απίθανο, καθώς οι τρεις παντοδύναμοι οικοι (Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch) παρά τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Εποπτείας Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority, ESMA), συνεχίζουν να αστοχούν στις προβλέψεις τους και δεν έχουν βελτιώσει ανεπαρκείς διαδικασίες όπως τους είχε συστηθεί με τον τελευταίο νόμο που είχε ψηφιστεί.


Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην έκθεση που είχε εκπονήσει το 2010 με αφορμή την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, επεσήμανε οτι οι διεθνείς οίκοι ευθύνονται για την αύξηση του κόστους δανεισμού των κρατών και ότι επιτείνουν με τις βαθμολογίες τους τη χρηματοπιστωτική αστάθεια. Το σημαντικότερο, ίσως, εύρημα είναι ότι οι αξιολογήσεις αυτές χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αδιαφάνειας και αποτυχίας.

Οι ερευνητές του ΔΝΤ μελέτησαν τις αξιολογήσεις 72 κρατών από τον Ιανουάριο του 2005 μέχρι τον Ιούλιο του 2010. Από τα συμπεράσματα της έκθεσης προκύπτει ότι η προειδοποίηση ενός οίκου για «αρνητικές προοπτικές» κοστίζει στο κράτος που απευθύνεται με αύξηση των spreads. Αν το κράτος ανήκει στις ανεπτυγμένες οικονομίες, τα CDS αυξάνονται κατά μέσο όρο 100 μονάδες βάσης, ενώ αν ανήκει στις αναπτυσσόμενες, κατά 160 μονάδες βάσης.

Η τελική ανακοίνωση της υποβάθμισης κοστίζει λιγότερο, καθώς τα CDS αυξάνονται κατά 38 μονάδες βάσης. Οι αγορές αντιδρούν περισσότερο όταν ένας οίκος εκδώσει μια προειδοποίηση για υποβάθμιση ή αναβάθμιση, παρά όταν ανακοινώσει την τελική του αξιολόγηση.
Η επίπτωση στο κόστος δανεισμού είναι μεγαλύτερη στην υποβάθμιση και μικρότερη στην αναβάθμιση.

Στις υποβαθμίσεις προηγούνται οι S&P και Fitch και ακολουθεί η Moody’s, συνήθως με μία προειδοποίηση προς υποβάθμιση. Στη συνέχεια ακολουθεί η υποβάθμιση. Για τον λόγο αυτό η τελική αξιολόγηση της Moody’s μπορεί να έχει μικρότερη επίπτωση στην αγορά, αλλά εκλαμβάνεται από τους επενδυτές ως ο προάγγελος προειδοποιήσεων και νέων υποβαθμίσεων από S&P και Fitch στον επόμενο «γύρο» αξιολογήσεων.

Παράλληλα από την έκθεση προέκυψε ότι οι οίκοι αξιολόγησης δεν αναθεωρούν τακτικά τις υψηλές βαθμολογίες. Σε περιόδους κρίσεων, οι υποβαθμίσεις είναι περισσότερες και τακτικότερες. Αυτό παρατηρήθηκε περισσότερο τα τελευταία χρόνια.


Οι οίκοι αξιολόγησης έσυραν στον γκρεμό την Ελλάδα 
 
Στο ίδιο μήκος κύματος με το ΔΝΤ κινείται και ο καθηγητής του ελβετικού πανεπιστημίου St Gallen, Μάνφρεντ Γκέρτνερ, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι διαρκείς υποβαθμίσεις οδήγησαν σε αυξημένα επιτόκια δανεισμού, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που έστειλε τις ευρωπαϊκές οικονομίες στο χείλος της καταστροφής και την Ελλάδα στο «κούρεμα».
 
«Πολλοί επισημαίνουν ότι στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας θα ήταν δικαιολογημένη μία υποβάθμιση κατά μία ή δύο βαθμίδες. Αντί γι αυτό, οι χώρες αυτές κατρακύλησαν οκτώ, εννέα, έντεκα βαθμίδες. Αποτέλεσμα: επιτόκια δανεισμού, στα οποία ούτε καν η Γερμανία και η Ελβετία δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν. Είναι βέβαιο ότι αν η Γερμανία είχε να αντιμετωπίσει επιτόκια δανεισμού γύρω στο 23-25%, θα πήγαινε για κούρεμα χρέους», επισημαίνει ο καθηγητής.
 
«Το ερώτημα που θέσαμε ήταν το εξής: μήπως οι αδικαιολόγητες υποβαθμίσεις ανάγκασαν την Ελλάδα να συρθεί στο κούρεμα του χρέους; Αντί να λάβουμε συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα αυτό, μας λένε όλο αυταρέσκεια ότι ουσιαστικά κατάφεραν να προβλέψουν το ελληνικό κούρεμα. Αυτό σημαίνει ότι μάλλον δεν έχουν καταλάβει ούτε το ερώτημά μας, αλλά ούτε και την ουσία του προβλήματος», τονίζει ο ερευνητής.
 
Οι οίκοι μπορούν να οδηγήσουν μια χώρα στη χρεοκοπία
 
Δεν είναι η πρώτη φορά ωστόσο που ο καθηγητής Γκέρτνερ κατηγορεί τους τρεις μεγαλύτερους οίκους αξιολόγησης για λανθασμένους χειρισμούς. Η αρχή αυτής της -όπως εξελίχθηκε- δημόσιας διαμάχης έγινε το 2012, με τη δημοσίευση μελέτης του Γκέρντερ και του συναδέλφου του Μπιορν Γκρίσμπαχ, όπου στηλίτευαν τους Standard&Poor's, Moody's και Fitch ότι με τις διαρκείς υποβαθμίσεις τροφοδοτούσαν την ανασφάλεια των επενδυτών και συνέβαλαν δραματικά στην αύξηση των επιτοκίων δανεισμού για τις υπερχρεωμένες χώρες.
 
«Ο κίνδυνος έγκειται στο ότι μία γνωμοδότηση μπορεί να γίνει μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία» δήλωσε ο κ. Γκέρτνερ και πρόσθεσε πως «η αδικαιολόγητη και λανθασμένη υποβάθμιση μιας χώρας μπορεί να υπονομεύσει σε τέτοιο βαθμό την εμπιστοσύνη των αγορών στην αξιοπιστία της, ώστε τα επιτόκια δανεισμού να φτάσουν στα επίπεδα εκείνα που θα δικαιολογούσαν την αδικαιολόγητη υποβάθμιση ή ακόμα και να τα ξεπεράσουν. Ολα αυτά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και μία οικονομικά εύρωστη χώρα στη χρεοκοπία».
 
Ανεπάρκειες και καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων είχε διαπιστώσει και η ESMA
 
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Εποπτείας Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority, ESMA) έχει κρούσει πολλές φορές τον κώδωνα του κινδύνου στους οίκους για την ανάγκη βελτίωσης των ανεπαρκειών που παρατειρούνται στις διαδικασίες. Η
Ευρωβουλή σε αυτό το πλαίσιο είχε καταρτίσει μέτρα για τη μείωση της εξάρτησης των χωρών από τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας.
 
Η νομοθεσία που είχε συμφωνηθεί καθόριζε τον τρόπο με τον οποίο οι οίκοι θα αξιολογούν το δημόσιο χρέος, αλλά και την οικονομική κατάσταση ιδιωτικών επιχειρήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπεται: Οι οίκοι θα λειτουργούν εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου, δεν θα αιφνιδιάζουν τις αγορές, θα είναι υπεύθυνοι και θα αιτιολογούν πλήρως τις αξιολογήσεις, ενώ στους παραβάτες θα επιβάλλονται κυρώσεις, που θα φτάνουν μέχρι και την αφαίρεση της άδειάς τους.
 
Σύμφωνα με στοιχεία της ESMA, παρά τα μέτρα που έχουν επιβληθεί, εντοπίζονται σημαντικές ανεπάρκειες. Σύμφωνα με την Αρχή, οι ανεπάρκειες αυτές ενδέχεται να επηρεάζουν καθοριστικά την ανεξαρτησία της αξιολόγησης, όπως όταν ανώτατα στελέχη των οίκων ή ακόμη και μέλη των διοικητικών τους συμβουλίων αποφασίζουν για τις αναβαθμίσεις ή τις υποβαθμίσεις μάλλον, παρά οι επικεφαλής αναλυτές τους, γεγονός το οποίο εγείρει φόβους πως ίσως υπάρχουν κίνητρα εμπορικού χαρακτήρα.
 
Η υπηρεσία επέκρινε τις καθυστερήσεις στην δημοσίευση των μεταβολών των αξιολογήσεων και τον ανεπαρκή έλεγχο του απορρήτου από μέρους των οίκων. Οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης θα πρέπει να καταρτίσουν και να θέσουν σε εφαρμογή «επανορθωτικά σχέδια» για να διασφαλιστεί ότι συμμορφώνονται πλήρως προς τη νομοθεσία της ΕΕ και να εξαλείψουν τις ανεπαρκείς διαδικασίες τις οποίες ακολουθούσαν στο παρελθόν.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός επιτρέπεται μόνο σε εγγεγραμμένους χρήστες

About Me